20 YANVAR DESTANI
Bundan 27 sene önce Azerbaycan’ da bağımsızlık mücadelesi verildi ve bir kahramanlık destanı yazıldı.
Sokaklara dökülen halk, tüm dünyaya “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” diye haykırdı.
20 Ocak 1990; Sovyet Ordusu’nun Bakü’ye girişi, 1988′ de Karabağ’daki Ermeni bölücü hareketi ve Ermenistan’ın bu bölgeyi kendi kontrolü altına almak için çabalar göstermesi sırasında Azerbaycan halkının kendi vatanını savunma amacıyla giriştiği ve süreç içinde Moskova’ dan bağımsız olma mücadelesine dönüşen siyasi gelişmelerin içinde önemli bir dönemeçtir.
20 Ocak’ ta Sovyet Ordusu’ nun Bakü’ deki katliamı, Azerbaycan halkının bağımsızlık mücadelesini bastırma girişimidir.
Sovyet Ordusu’ nun 20 Ocak’ ta ateşli silah kullanarak Bakü’ ye ve Azerbaycan’ın diğer bölgelerine girişi sırasında resmi açıklamalara göre 130 kişi ölmüş, yaklaşık 700 kişi yaralanmış, 841 kişi gözaltına alınmış, 5 kişi de kaybolmuştur.
Hayatını kaybedenlerin cenazeleri, 22 Ocak’ ta yaklaşık 1,5 milyon kişinin katılımıyla düzenlenen törenle kaldırılmıştır.
Cenazelerin defnedildiği yer de bugün “Şehitler Hiyabanı” olarak Azerbaycan halkının en çok ziyaret ettiği yerlerinden biridir.
20 Ocak, Yanvar Katliamı’nın, yani 30 bin kişilik Rus ordusunun Bakü sokaklarına gece yarısı tanklarla girdiği ve Azerileri acımasızca katlettiği kanlı günün yıldönümüdür..
Kars’ta 20 Yanvar (Ocak)
21 ocak sabahı ise bütün ülkemizde olduğu gibi karsımızda da her kesin yüzünde ki büyük hüzün ve acı okunuyordu, Azerbaycan için çok önemli olan Kars’tan destek verilmeliydi, kars’lılar Azerbaycanlı kardeşlerini yalnız bırakmamalıydı ve şehrin aydınları merhum Avukat Orhan Aküzüm’ün Bürosunda bir araya gelmişti, Ne yapmalıyız Azeri kardeşlerimize nasıl destek olmalıyız en azından acil olarak kars bu konuda diğer şehirlere öncülük etmeli, Tel’in mitingi düzenleme fikri tartışıldı ve karar alında, tertip komitesi oluşturuldu tertip komitesinde Merhum Av. Mustafa Ercan,Merhum Cafer Belet, Merhum Av.Orhan Aküzüm,Temraz kesemenli,Av.Zeki Arkan,Borsa Başkanı İsmet Çelik,Av.Çetin Bilgir,Fahrettin Daşdelen,Kültür ve Turizim Müdürü Müslüm Oğuz,Ben ve Aklıma Gelmeyen bazı hemşerilerimiz vardı,kimliklerimizle birlikte dilekçemizi merhum Av.Mustafa Ercan’ın başkanlığında Emniyetin ilgili birimine teslim ettik.
26 ocak miting alanımız gar meydanında soğuk ve ayaz olmasına rağmen ilçe ve köylerden mitinge binlerce Karslı katılmıştı.
sabah 10’da başlayan miting öğleden sonraya sarktı ve programda olmamasına rağmen halkımız cumhuriyet caddesinden şehir merkezine yürüyüşe geçmişti o gün Cuma günüydü o zaman Askerlerimizin bayrak töreni vardı Askerlerimizin şehir Merkezine yürüyüşüne denk gelmişti ,Karslılar da askerlerimizin arkasından yürüyüşe katılmaları ve “En büyük asker bizim asker” ve Ordu Bakü’ye” sloganları hala zihinlerde …
Ve aradan geçen süre zarfında Azerbaycan Türkiye’ye ve özellikle Kars’a vefasını unutmadı.
Her fırsatta iki devlet bir millet sloganını unutmayarak, Türkiye ve Azerbaycan kardeşliğini karşılıklı olarak geliştirdi.
Azerbaycan’ın umum milli lideri Merhum Haydar Aliyev Kars’a özel bir ilgisi vardı ve bunu her fırsatta dile getirirdi ve Azerbaycan Başkonsolosluğunun açılması emrini vermekle kars’a ne kadar değer verdiğini de göstermişti.
25-26 Şubat ise daha acımasız bir katliamın, Hocalı Katliamı’nın yıldönümü…
SSCB’nin dağılma sürecine girdiği ve birlik bünyesindeki diğer milletlerle birlikte Azerilerin de yeni bir döneme adım attığı 1990. Komünist Partisi’ne muhalif teşkilatlar kurulmakta, diğer bölge halkları gibi Azeriler de bağımsızlık ümidiyle Azerbaycan Halk Cephesi önderliğinde bir araya gelmekteydi. Artık Azerilerin gayesi, 1917 Bolşevik Devrimi’nin ardından iki yıl gibi kısa bir süre için yaşadıkları ancak ellerinden alınan bağımsızlıklarına tekrar kavuşmaktı.
Azerbaycan’daki bağımsızlık yanlısı hareketten zaten rahatsız olan Rusya, Ermenileri korumak bahanesiyle 20 Ocak günü tanklarla Bakü’ye girdi. Resmi kaynaklara göre 143 kişi tankların altında ezilerek ya da Rus askerlerinin kurşunlarına hedef olarak hayatını kaybetti. Gayri resmi kaynakların verdiği ölü sayısı ise 170 ila 600 arasında değişiyor. Yanvar Katliamı, dünya kamuoyunda bir ‘iç mesele’ olarak görüldü ve tepki gösterilmedi. Azerbaycan’ın bağımsızlık mücadelesini acıyla gölgeleyen katliam, ne yazık ki yaklaşmakta olan savaşın ve daha acımasız bir katliamın, Hocalı Katliamı’nın habercisi oldu.
Silahsız sivillerin katledildiği Yanvar ve Hocalı katliamları, Azerbaycan’ın bağımsızlık mücadelesinin unu- tulmaz acıları olarak tarihin sayfalarında yerini aldı. Olayların yerinden ederek evsiz bıraktığı A- zeriler; Bakü’de çadırlarda, barakalarda, yük vagonlarında yaşam mücadelesini sürdürüyorlar. Dünyanın duymadığı sessiz çığlıklar, Azerbaycan halkının kulaklarında yankılanmaya devam edecek.
Şehit cenazeleri onbinlerce insanın parmak uçlarında onbinlerce karanfille süslenerek ebedi istirahatlerine uğurlandı. Hem de oldukça anlamlı bir yere, 1918´de Azerbaycan´ın bağımsızlığı için şehit olmuş Anadolu ve Azerbaycan Türklerinin toprağa verildiği bir yere… Komünist dönemde yok edilerek “Dostluk Parkı” yapılan Şehitler Hıyabanına yani Şehitler Bahçesi´ne…
Öldürülen binlerce insandan ancak 200´ün ismi belirlenebildi, diğerleri ise toprağa isimsiz olarak verildi.
Vatanını canından aziz bilen, bedenini siper ederek Azerbaycan Türkü´nün bağımsızlık yolunu açan vatanperver insanlar uyuyor Şehitler Hıyabanı´nda….
Onlar ölümden korkmadılar, ölümün üzerine yürüdüler, öleceklerini bile bile….
Onlar için vatan, millet, özgürlük her şeyden önemliydi….
O soğuk Ocak gecesi verilen canlar, Azerbaycan için son değil bir başlangıç olarak tarihe geçti
Cenabı Allah 20 yanvar şehitlerinin ruhların şad etsin ve milletimize bundan sonra acı göstermesin.
Azerbaycan Şehitleri Adeta Şöyle Haykırıyorlardı:
Azadlığı istemirem zerre-zerre, qram-qram
Kolumdakı zencirleri qıram gerek,
Qıram! Qıram!
Azadlığı istemirem bir hap kimi, derman kimi,
İsteyirem sema kimi!
Güneş kimi!
Cahan kimi!
Çekil!
Çekil, ey qesbkar!
Men bu esrin gür sesiyem!
Gerek deyil sısqa bulaq.
Men ümmanlar teşnesiyem!